Το μάχ’
Το έθιμο, να μη μιλάει η νεόνυμφη στα πεθερικά της για ένα χρονικό διάστημα από σεβασμό. Φράση: Η νύφε κρατεί μάχ’ = η νύφη μένει αμίλητη.
Ήταν ένα παλιό ποντιακό έθιμο πράγματι ανελεύθερο, που στόχευε να δείξει το μεγάλο σεβασμό της νύφης απέναντι στα σεβαστά μέλη της οικογένειας στην οποία ανήκε και αυτή με το γάμο της, αλλά παράλληλα ήταν και ένας τρόπος αποφυγής αντιγνωμιών, ιδιοτροπιών ή και καβγάδων με τις άλλες νύφες, που ζούσαν όλες στο ίδιο σπίτι με τα πεθερικά τους. Σε πολλά μέρη του Πόντου (Κερασούντα, Χαλδία, Σάντα, Κοτύωρα, Σούρμενα, Νικόπολη κ.α.) η νύφη όχι μόνο κατά την περίοδο του αρραβώνα ή αμέσως μετά το γάμο, αλλά και επί πολλά χρόνια μετά το γάμο κρατούσε το μάχ’ δηλαδή δεν είχε το δικαίωμα να μιλά στον πεθερά, την πεθερά και τα άλλα μέλη της οικογένειας, που ήταν μεγαλύτερα απ’ αυτήν. Το τέλος της σιωπής ερχόταν έπειτα από χρόνια και μόνο αν θα το απαιτούσαν τα πεθερικά της. Τότε η νύφη φιλούσε το χέρι του πεθερού ή της πεθεράς και εκείνοι της δώριζαν ένα φόρεμα. Από τη μέρα που η νύφη αποκτούσε το δικαίωμα να μιλάει με τον πεθερό της, τον έλεγε «πατέρα», την πεθερά της «μητέρα», τους κουνιάδους της «αφέντα», τις κουνιάδες της «κυρά», τον παππού «πάππο» και τη γιαγιά «καλομάνα». Τέλος, τα άλλα ηλικιωμένα άτομα τα ονόμαζε «θείο» ή «θεία», το νουνό «δεξάμενε» και τη νουνά «δεξαμένη».
Πηγή: http://www.e-istoria.com/po8.html
Τραγούδι: Χρύσανθος, Η νυφέ και η πεθερά 
https://www.youtube.com/watch?v=xzqbk92fP90