ΣΙΝΩΠΗ

Η Σινώπη

1.1. Γεωγραφική τοποθέτηση

Η Σινώπη ταυτίζεται με τη σύγχρονη πόλη Sinop, η οποία είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Sinop στα βόρεια παράλια της Τουρκίας. Η Σινώπη χτίστηκε στο ακρωτήριο που βρίσκεται δυτικά των εκβολών του ποταμού Άλυος και σχεδόν απέναντι από τη χερσόνησο της Κριμαίας. Η επιλογή αυτής της τοποθεσίας από τους αρχαίους Έλληνες αποίκους δεν ήταν τυχαία. Εκτός από το ιδιαίτερα ήπιο κλίμα της, σε σύγκριση με άλλες περιοχές του Ευξείνου Πόντου,1 η Σινώπη διέθετε τα καλύτερα φυσικά λιμάνια2 στις νότιες ακτές του Ευξείνου Πόντου και αποτελούσε ένα φυσικό και ασφαλές σημείο αναφοράς για τα πλοία που ταξίδευαν κατά μήκος αυτών των ακτών.
1.2. Ετυμολογία τοπωνυμίου

Σύμφωνα με τις πηγές, η Σινώπη πήρε το όνομά της από τη νύμφη Σινώπη*, την οποία ο Απόλλωνας απήγαγε και, στη συνέχεια, έκρυψε στην περιοχή. Η νύμφη ήταν κόρη του ποταμού Ασωπού της Βοιωτίας. Σύμφωνα με τον Εύμελο όμως, πατέρας της νύμφης Σινώπης ήταν ο ποταμός Ασωπός, που βρισκόταν μεταξύ της Σικυώνας και της Κορίνθου.3

1.3. Χρόνος ίδρυσης.

Η εξακρίβωση του χρόνου ίδρυσης της Σινώπης είναι ιδιαίτερα σημαντική, μια και είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ίδρυση πολλών άλλων αποικιών-πόλεων στα νότια παράλια του Ευξείνου Πόντου. Αν και οι πηγές μάς δίνουν αντιφατικές πληροφορίες, καθώς οι ανασκαφές συνεχίζονται στην περιοχή, τα αρχαιολογικά ευρήματα βοηθούν όλο και περισσότερο στην κατανόηση του χρόνου ίδρυσης και της ιστορίας της πόλης. Έως το 2004 τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδήλωναν ότι η ελληνική αποικία της Σινώπης ιδρύθηκε το β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ.4
1.4. Δημογραφικά – Εθνολογικά στοιχεία

Η Σινώπη ιδρύθηκε από Έλληνες, στην περιοχή όμως ζούσαν ήδη γηγενείς πληθυσμοί. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οιΚιμμέριοι είχαν ήδη ιδρύσει μια αποικία στη χερσόνησο όπου αργότερα χτίστηκε η πόλη.5 Αυτό υποστηρίζεται και από την έλλειψη ελληνικών αρχαιολογικών ευρημάτων στις ανασκαφές που έγιναν σε καταυλισμό έξω από τα ελληνιστικά τείχη της πόλης στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου.6 Καθώς η κυριότερη πηγή πλουτισμού για τους Σινωπείς ήταν η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της περιοχής και το εμπόριο, είναι αναμενόμενο ότι θα είχαν επαφές με τους γηγενείς πληθυσμούς. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, οι Παφλαγόνες είχαν μόνιμους αντιπροσώπους στη Σινώπη, οι οποίοι ενεργούσαν για λογαριασμό του αρχηγού τους, βοηθώντας την ομαλή διεξαγωγή του εμπορίου.7 Είναι επίσης αναμενόμενο ότι πολλοί γηγενείς κάτοικοι εξελληνίστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, είτε γιατί έρχονταν σε τακτική επαφή με τους Έλληνες είτε γιατί επέλεξαν να ζουν στη Σινώπη. Γενικά, ο πληθυσμός της Σινώπης αυξήθηκε αρκετά σύντομα, ώστε η πόλη να έχει τη δυνατότητα να ιδρύσει αποικίες στα νότια παράλια του Ευξείνου Πόντου.8

 2. Ιστορία

Σύμφωνα με ορισμένες αρχαίες πηγές, η πόλη ιδρύθηκε από το Θεσσαλό Αυτόλυκο, το σύντροφο του Ηρακλή κατά τη διάρκεια της Αργοναυτικής Εκστρατείας, τον οποίο οι κάτοικοι της Σινώπης τιμούσαν ως ήρωα.9 Αυτή η παράδοση υποστηρίζει ότι οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στην περιοχή πριν από την Ομηρική περίοδο.10 Σύμφωνα με άλλες πηγές, η πόλη ιδρύθηκε από τον Αβρόδοντα ή Άβρο,11 
ο οποίος πιθανόν να καταγόταν από τηΜίλητο.12 Εξάλλου, οι αρχαίες πηγές τείνουν να συμφωνούν ότι η Σινώπη ιδρύθηκε από τους Μιλήσιους.13 Μπορεί όμως ο Αβρόδοντας να καταγόταν από το Άργος και να είχε ζήσει στην Κόρινθο.14 
Αν και δεν έχουμε αρχαιολογικές αποδείξεις ή αξιόπιστες πηγές που να συνδέουν την Κόρινθο με την ίδρυση της Σινώπης, ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ο βασιλιάς της Κολχίδας Αιήτης είχε κορινθιακή καταγωγή,15 στοιχείο που φανερώνει τη σχέση μεταξύ της Κορίνθου και της περιοχής του Ευξείνου Πόντου.

Η Σινώπη, όπως και άλλες πόλεις στα νότια παράλια του Ευξείνου,16 εμφανίζεται με δύο ημερομηνίες ίδρυσης, στα μέσα του 8ου και στο β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ

Όμως, τα μέχρι σήμερα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι η πόλη ιδρύθηκε το β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ., πιθανόν το 632/631 π.Χ., όπως αναφέρει και ο Ευσέβιος. Συγκεκριμένα, δεν έχουν βρεθεί κτίσματα, αλλά μόνο κεραμικά σκεύη από εκείνη την εποχή. Θεωρείται πιθανόν ότι η αρχική αποικία είχε ιδρυθεί κοντά στην ακρόπολη της Σινώπης, η οποία δεν έχει ανασκαφεί πλήρως, καθώς στο μέρος αυτό λειτουργούσαν φυλακές υψίστης ασφαλείας έως το 1998. Αυτά τα λιγοστά ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι Σινωπείς, κατά το β΄ μισό του 7ου και κατά τον 6ο αι. π.Χ., ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο. Προς το παρόν τουλάχιστον, δεν υπάρχουν αποδείξεις για εκτενείς αγροτικές δραστηριότητες στην ενδοχώρα της Σινώπης εκείνη τη χρονική περίοδο.17

Κατά τον 5ο και τις αρχές του 4ου αι. π.Χ., η Σινώπη αναπτύχθηκε σημαντικά. Δυστυχώς, οι πηγές μάς δίνουν περιορισμένες πληροφορίες για αυτή την περίοδο. Γνωρίζουμε όμως ότι το 430 π.Χ. ο Περικλής και ο Λάμαχος ανέτρεψαν τον τύραννο της Σινώπης Τιμησίλαο.18 Μετά την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος, 600 Αθηναίοι πήγαν έποικοι στη Σινώπη, γεγονός που υποστηρίζεται και από τα αρχαιολογικά ευρήματα. Συγκεκριμένα, ανασκαφές έδειξαν ότι γύρω στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. η πόλη επεκτάθηκε σημαντικά με την κατασκευή νέων σπιτιών,19 ενώ πολλές επιτύμβιες στήλες του 5ου και 4ου αι. π.Χ. δηλώνουν την αθηναϊκή καταγωγή των νεκρών.20 Η άνθηση της πόλης γίνεται φανερή και από τις αποικιακές της δραστηριότητες στα ανατολικά παράλια του Πόντου. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα,21 η Σινώπη ίδρυσε την Τραπεζούντα, ταΚοτύωρα και την Κερασούντα. Αυτές οι πόλεις πλήρωναν ετήσιο φόρο στη Σινώπη με αντάλλαγμα την προστασία της από εξωτερικές απειλές.22 Παράλληλα, οι Σινωπείς επέκτειναν τις εμπορικές τους δραστηριότητες στις βόρειες ακτές του Ευξείνου Πόντου, όπου ανασκαφές έφεραν στο φως σημαντικό αριθμό σινωπικών αγγείων πρώιμης τεχνοτροπίας και άλλα κεραμικά αντικείμενα.23

Γύρω στο 360 π.Χ., η δύναμη της Σινώπης είχε εξασθενήσει. Ο σατράπης της Καππαδοκίας Δατάμης επιτέθηκε εναντίον της και θα την είχε καταλάβει, αλλά διατάχθηκε να σταματήσει την επίθεση από τον Πέρση βασιλιά Αρταξέρξη Β΄.24 Τελικά, ο Δατάμης μάλλον συνήψε συμμαχία με τους Σινωπείς, γεγονός που αποτυπώθηκε σε μια σειρά από νομίσματα εκείνης της περιόδου, τα οποία φέρουν την επιγραφή ΔΑΤΑΜ.25 Λίγες δεκαετίες αργότερα γνωρίζουμε ότι η Σινώπη είχε στείλει πρέσβεις στην Περσέπολη, προκειμένου να συναντήσουν τον Πέρση βασιλιά. Όμως, έμειναν έκπληκτοι όταν, αντί του Δαρείου Γ΄, βρέθηκαν μπροστά στο Μεγάλο Αλέξανδρο.26 Γενικά, οι περιορισμένες πηγές και τα αρχαιολο-γικά ευρήματα δε μας επιτρέπουν να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα για την ιστορία της Σινώπης κατά τον 4ο και 3ο αι. π.Χ.

Κατά το β΄ μισό του 3ου αι. π.Χ., η Σινώπη συνέχιζε να θεωρείται σημαντική πόλη λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Όποιος την είχε υπό την κυριαρχία του μπορούσε να ελέγχει το εμπόριο των νότιων ακτών 
του Ευξείνου Πόντου και να εκμεταλλεύεται τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές, για τις οποίες θα γίνει λόγος στη συνέχεια. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους ο Μιθριδάτης Β΄ επιχείρησε να την κατακτήσει το 220 π.Χ. Ίσως και να τα είχε καταφέρει, αλλά οι κάτοικοι της Ρόδου βοήθησαν τους Σινωπείς, προσφέροντάς τους σημαντική οικονομική ενίσχυση.27

Το 183 π.Χ. ο Φαρνάκης Α΄ κατέκτησε την πόλη.28 Οι κάτοικοι της Ρόδου προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν στους Ρωμαίους συμμάχους τους για αυτό το γεγονός, αλλά η Ρώμη δεν απάντησε στη διαμαρτυρία τους.
Η Σινώπη εντάχθηκε στο βασίλειο των Μιθριδατών, έγινε η πρωτεύουσά του και το μέρος όπου γεννήθηκε ο Μιθριδάτης ΣΤ΄.29 Ως πρωτεύουσα του Μιθριδατικού βασιλείου, κατά τη διάρκεια των Μιθριδατικών πολέ-
μων είχε ταχθεί υπέρ του Μιθριδάτη ΣΤ΄.

Στον Γ΄ Μιθριδατικό πόλεμο, το 70 π.Χ., ο Ρωμαίος στρατηγός Λούκουλλος πολιόρκησε την πόλη, την κατέλαβε και σκότωσε τη
 φρουρά που είχε τοποθετήσει εκεί ο Μιθριδάτης ΣΤ΄. Όμως, όχι μόνο
δεν τιμώρησε τους Σινωπείς, αλλά έδωσε στην πόλη την ελευθερία και την αυτονομία της.30 Αν και από εκείνη την περίοδο η Σινώπη εντάχθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, για ένα χρονικό διάστημα, οι Ρωμαίοι παραχώρησαν τη διοίκησή της στο Φαρνάκη Β΄. Ο Φαρνάκης πρέπει να απομακρύνθηκε λίγο πριν από το 47 π.Χ., καθώς τότε ο Ιούλιος Καίσαρας επανίδρυσε την πόλη ως ρωμαϊκή αποικία με την ονομασία Colonia Julia Felix Sinope.31

Ως πόλη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η σημασία της Σινώπης στην πολιτική και οικονομική ζωή των νότιων ακτών του Ευξείνου Πόντου αναζωπυρώθηκε. Αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι, μαζί με την Τραπεζούντα, ήταν η πιο πιθανή βάση του επονομαζόμενου ρωμαϊκού ποντικού στόλου (classis Pontica), από τα μισά του 1ου έως και τον 3ο αι. μ.Χ.32 Επίσης, όπως μαρτυρούν οι πηγές, είχε αρκετή οικονομική ευμάρεια, ώστε να μπορεί να χρηματοδοτήσει το χτίσιμο υδρευτικών καναλιών που θα έφερναν στην πόλη καθαρό νερό από απόσταση περίπου 25 χλμ.33 Χαρακτηριστικό πάντως είναι ότι, ως ρωμαϊκή αποικία (colonia), οι νομισματικές κοπές εκείνης της περιόδου έφεραν επιγραφές στα λατινικά.34

Aυτό το άρθρο προέρχεται από το blog Πατρίδα μας είναι ο Πόντος...: τρίδα μας είναι ο Πόντος...: Σινώπη (Αρχαιότητα)Πα http://pontos-patridamou.blogspot.com/2014/09/blog-post_7.html#ixzz3OFskdafj
ατρίδα νας είναι ο πόντος