ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΜΑΝΑ

Τραγούδια

Μάνα μου, Χρύσανθος Θεοδωρίδης, Στίχοι Ν. Γκάτσου
https://www.youtube.com/watch?v=M_xS8kcA7tE

Μάνα μου μάνα
στο δρόμο μου σπείρανε
πέτρα κι αψιθιά.
Μάνα μου μάνα
τα νιάτα μου γείρανε
κάτω απ’τα σπαθιά.

Ουρανέ μου
στείλε μου νερό
να ποτίσω την έρημο
να φυτρώσει
λουλούδι δροσερό
στο κορμί μου τ’αέρινο
μάνα μου μάνα
την άνοιξη φέρε μου
πάνω στο σταυρό.

Μάνα μου μάνα
ηλιόλουστη μέρα μου
πότε θα σε βρω.

Ουρανέ μου
διώχ’τη συννεφιά
να περάσω τα σύνορα
κι ένα βράδυ
πάνω στα βουνά
να χτυπήσω τα σήμαντρα
μάνα μου μάνα
στα χέρια μου σήμερα
καίνε τα καρφιά.
Ουρανέ μου
στείλε μου νερό
να ποτίσω την έρημο
να φυτρώσει
λουλούδι δροσερό
στο κορμί μου τ’αέρινο
μάνα μου μάνα
τον ήλιο σου φέρε μου
πάνω στο σταυρό.

Η μάνα εν Θεός, Θεόδωρος Παυλίδης
https://www.youtube.com/watch?v=sx7squDOHBk

Λόγια κι θα ευρίουνταν τη μάνα να υμνούνε
όσοι μανάδες μοναχόν τη μάνα εγρυκούνε

Η μάνα εν Θεός η μάνα Παναγία
Άμον τη μάνας την εγάπ κι ευρίεται άλλον μία

Η μάνα πρωτού να γεννά πονεί για το παιδίν’ ατς
και ους να φέραι ση ζωή πολεμά με την ψην’ ατς

Φαϊ σο νουνα `τς ξάϊ κι κρούει νε διξά νε νυστάζει
Αν το παιδίν’ ατς κατ παθάν το αίμαν’ ατς λιφτάζει

Τι παιδί το χαμόγελο εν η χαρά τη μάνας
Ρουζ απές σο παράδεισο όντας γομόν τα πάνα

Η μάνα εν κρύον νερόν. Γιάννης Τσανάκαλης ( Βλασταρίδης )
 https://www.youtube.com/watch?v=e1GoPAHJ87U
Τσανάκαλης
https://www.youtube.com/watch?v=PZJb27esYhM
 Τσαχουρίδης
https://www.youtube.com/watch?v=Fgqd_c3EtOA
Γαϊτάνος

Όταν γερά η μάνα και άλλο κε πορεί
Ατότε θέλ’ βοήθειαν, ατότε θέλ’ ζωήν
Ατότε θέλ’ ζωήν
Κι όταν θα έρτε η ώρα και άλλο κι θα ζει
Αμαν κι ευτας το χρέος σοις θα καίεται η ψύ σ’

Η μάνα εν κρύο νερόν και σο ποτήρ’ κε μπαίν’
Η μάνα να μη ίνεται, η μάνα να μη εν
Η μάνα να μη εν

Η μάνα εν βράχος, η μάνα εν ρασίν
Σον δύσκολον την ώρα σ’ , μανίτσα θα τσαείς
Μανίτσα θα τσαείς
Η μάνα εν το στήριγμαν, τη χαράς το κλαδί
τ’ ατηνές η εγάπη κε βρίεται ση γην

Η μάνα εν κρύο νερόν...

Θα δεβαίνε τα χρόνεα, θα γέρουμε και μεις
Ατά είναι με τη σειρά κι θα γλιτών’ κανείς
κι θα γλιτών’ κανείς
και ολ’ πρέπ’ να εξέρουμε σ’ αούτο την ζωήν
χωρίς τη μάνας την ευχήν κανείς κε λέπ’ χαΐρ

Η μάνα εν κρύο νερόν...

Η μάνα εν κρύο νερόν...

Μάνα να ζεις χρόνια πολλά, Τσιτιρίδης - Κεμανετζίδης 
https://www.youtube.com/watch?v=fuKGvjbt9q8

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

 

Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να βρείτε επαγγέλματα στην ποντιακή διάλεκτο:
https://pontolatinos.wordpress.com/2014/12/24/%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%AD%CE%BB%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AC/
π.χ.

1	η αργατεία:		η εργατειά, το σύνολο των εργατών, π.χ. σε ένα χωράφι ή μια οικοδομή
2	ο αβαράς	:	προσωρινά, παροδικά ή μόνιμα άνεργος ή άεργος
3	ο α(μ)πατσής	:	γουναράς, ράφτης χοντρών μάλλινων ενδυμάτων
4	ο αβοκάτον, αβοκάτος	:	δικηγόρος
5	ο αβτσής	:	κυνηγός
6	o αλειμματάς	:	έμπορος βρώσιμων λιπαρών ουσιών – είτε ζωϊκής, είτε φυτικής προέλευσης
7	ο αμπελάς	:	ιδιοκτήτης-καλλιεργητής αμπελιού, σταφυλοπαραγωγός
8	ο ανοιχτής	:	αυτός που προέλεγε τα μέλλοντα, έβρισκε χαμένα πρόσωπα, αντικείμενα, “έδενε” και “έλυνε” μάγια, το μέντιουμ της εποχής…
9	ο απασιάρευτον -ος, η απασιάρευτεσσα	:	αδέξιος, τσαπατσούλης σε όλες τις δουλειές του

Κείμενο της μαθήτριας " Ας σο Φίλυρον"
Με τα ουσιαστικά θάλασσαν, Έλλενοι, ταξίδια, τόπα, ευρίκω επίθετα και εφτάω έναν μικρόν  ιστορίαν αληθενόν.

Σον ξεριζωμόν, όντας εξεσπίτωσαν εμάς οι Τουρκάντ  ΄ς ση πατρίδαν, έντον η χαλαμονή τη Θεού.

Άλλ΄επέθαναν σα στράτας, άλλ΄εχάθαν , άλλ΄εφουρκίγαν ση θάλασσαν ους να φορτών΄εμας άμον πόστα σα καράβα για να έρχουμες αδακές.

Όμως που? Άγνωστον και δύσκολον ταξίδ΄,  ποίος  θα ενέμν ΄ εμας , θα εβγαλν΄εμάς αφκά, ντο θα ίνουμες, ουρανόν και θάλασσαν φουρτουνιασμένον ολόερα και τα τυραννισμένα ψία μουν και η εικόνα τη Παναίας τυλιγμένο σα γουντάχα τη μωρίων κρυμμένον.

Έκετι μαύρα ημέρας, γιατί ας  λέουμε και το τογρίν, αδά πα κι έβραμ΄χουλασίαν και ραχάτ΄ζωήν ας Ελλαδέτας.

Πουλόπον, αέτς εν ο πρόσφυγας, κανείς κι ελέπ΄ν ατ΄με καλόν ομάτ΄ , εθαρείς θα πέρ΄ τεκεινού το βόλεμαν και τα εσιάδας. Τέλος, άλλον καλατζίαν θα εφτάμ΄και για τατά.

Όμως, εμείς οι Πόντιοι, το μιλέτ που λέμες, είμες πολλά αφορισμέν΄. Με το έρθαμ΄, εσκώσαμ΄τα μανίκια , εποίναμ΄την ευκή  ’μουν κι ερχίνεσαμ τη δουλείαν, εγούρεψαμ΄, ορτούρεψαμ΄, γάλα γάλα τα οικοκοινορλούχ  ΄μουν.

Αλλά η καρδίαμ  ματωμένον έν, οι μειζετέρ επέμναν απές΄σο νουν΄εμουν εν οπίς ση πατρίδαν, σο σπίτα ΄μουν σα τόπα ΄μουν, τ΄έμορφα τα γεσίλα, τα ραχία, σ΄αποθαμέντσε ΄μουν και ντο άλλο να θυμούμες, πολλά πολλά.

Και όνταν ατά κρουν σο νούν΄εμουν, μοιρολοούμ΄  μουρδουλιχτά κι η γούλαμ και τ’  ομμάτα μ ‘ γομούνταν.

( Ας σο Φίλυρον )

ΤΗ ΞΕΝΙΤΙΑΣ ΤΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗ ΟΛΓΑΣ Η ΣΟΡΒΑ!!

Εκπλήξεις περίμεναν τους ( λιγοστούς ) μαθητές του τμήματος ποντιακής διαλέκτου σήμερα Δευτέρα 19 Ιανουαρίου. Η κ. Όλγα, πιστή στη υπόσχεσή της μας , μας έφερε σορβά που μαγείρεψε το μεσημέρι και ζυμωτό ψωμί.( Είχε μαζί και γκαζάκι για να το ζεστάνει και αλάτι για όσους την ήθελαν πιο αλμυρή ) .  Η Αθηνά πάλι έφτιαξε ψωμάκια ατομικά( μοσχοβόλησαν την τάξη )  και η Αλεξάνδρα  χειροποίητο ελιόψωμο. Το τι ακολούθησε δείτε το στις φωτογραφίες!  Επειδή δε η κ. Όλγα υπολόγισε 20 μερίδες, κεράσαμε και τους συμμαθητές μας από το τμήμα του Στάθη, οι οποίοι έδειξαν ενθουσιασμένοι δοκιμάζοντας τα καλούδια. Για την Τετάρτη δεν ξέρω τι θα έχει το μενού, πάντως σίγουρα θα μιλήσουμε για ποντιακές παροιμίες, αινίγματα και γνωμικά. Για την Παρασκευή, που τα σχολεία είναι κλειστά λόγω εκλογών, σχεδιάζουμε επίσκεψη στο Μουσείο Ποντίων Κυριών, στην Βασιλίσσης Όλγας. Θα ξέρουμε οριστικά την Τετάρτη και θα ενημερωθείτε είτε δια ζώσης, είτε μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος.

Η ξενιτιά στην ποντιακή ποίηση

Η ξενιτιά στην ποντιακή ποίηση

'Σ σην ξενιτίαν ερρώστεσα και ’ς σα κρεβάτα κείμαι
 εφτά γιατροί τερούν εμέ κι όσον τη μάνα μ’ κ' είναι .

’Σ σην ξενιτάν αχπάσκουμαι, έλα ας χαιρετίζω
 δος μεν ευχήν σ’ με το καλόν οπίσ’ για να γυρίζω.

 Έρχομαι μόνος άλλο μην κλαίς τα τγέτα σ’ θα τελείνταν
 τα δάκρα ντο έκ’σες για τ’ εμέν’ πολλά καιρόν κανείνταν.

 Έλα, γιαβρόπο μ’ μετ’ εμέν’ ’ς σα ξένα θ’ απομένω
 ερρώστεσα και ’κ’ επορώ, εσέναν αναμένω.

Ξενητεμένον μου πουλίν, στείλον μ' έναν γράμμαν
 να στέκ’νε τα δάκρα μ’ έναν ώραν ας σο κλάμαν. 

Ανάθεμάσε, ξενητά, όσον καλόν κι αν είσαι
 έφαες το καρδόπον μου και για τ’ εμένα ’κ’ είσαι.

Τη ξενητάς νε το νερόν θολόν και ματωμένον
 πη νίφκεται ψυχομαχά, πη πίν’ ατο αποθάνει.

'Σ σην ξενητάν πη αρρωσταίν’ και πονεί το κιφάλ’ν
 ατ’ το σάβανον έν’ έτοιμον αφκά ’ς σο μαξιλάρ’ν ατ’.

 Παπόρα πάνε κι έρχονταν ’ς σο τσόλ’ την Τραπεζούνταν 
ελέπ’ν ατατ’ ομμάτοπα μ’ κι ας σα δάκρα γομούνταν.

 Ατά τα μαύρα παπόρα ατά το ξενιτεύ’νε
 καμίαν την Τραπεζούνταν ατά ’κι σασιρεύ’νε.

Ατά τσοκεύ’νε ’ς σο λιμάν’ την εβδομάδαν τρία
 ατά κουβαλούν χαπάρα φαρμακερά και κρύα.

Ανάθεμά τον π’ έχτιζεν τη ξενητάς την στράταν
 χριστιανός πα ’κ’ έχνε νά πίστιν είχεν νά νόμον.
( Γεωργιος Χατζοπουλος, Φιλολογος-Συγγραφεας )

Τραγούδια της ξενιτιάς

https://www.youtube.com/watch?v=IYdHyViprIQ
https://www.youtube.com/watch?v=1SiGF3tduVI
https://www.youtube.com/watch?v=H3cZFQ9Bj1s
https://www.youtube.com/watch?v=QVgivB6sKcY

https://www.youtube.com/watch?v=X9OGj5X376U
https://www.youtube.com/watch?v=PfgUp702o_k 

Προχτές με το "παλιό" Πρωτοχρονιά !!!

Χτες η Αθηνά Παραδείση, συμμαθήτριά μου ... εκεί που είμαι μαθητής με συνταγή από το pontos-news.gr μας έφερε βασιλόπιτα "ξυνή" ποντιακή.
Πρώτη φορά στη ζωή την είδα και τη γεύτηκα...και την μοιράζομαι μαζί σας
Οι φωτο του Μωυση Τσιρίδη και χωρίς να πάρω άδεια...
Το "κράξιμο" όλο δικό μου !!!

Υείαν κι ευλοίαν και καλοχρονίαν!

Ο ΠΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ

Ο Πόντος

Πόντον λέγομε τον τόπον τη Μ. Ασίας ντ' ευρισκάται σο βορράν τ' οσημερνού τη Τουρκίας. Εν σο Μαύρον τη θάλασσαν αφκά κι επαίρεν τόνεμαν ατ' ασ' αρχαίον τόνεμαν τη θάλασσας: Ευξείνος Πόντος. Ο Πόντος έχ σχήμαν αμόν το τοξάρ και ευρισκάται απαναφκά σο Βατούμι (πολιτεία τ' οσημερνού τη Γεωργίας) και σην Σινώπην απεσκές. Σα νότεα έχ σύνορα (σα 200-300 χιλιομέτρα) τα ψηλορραχέας τη Σκυδίση, τη Παρυάδρη και τη Αντιταύρονος (Ποντιακά Παρχάραι). Κατά τ' ελλενικόν τη μυθολογίαν σ' αβούτον τον τόπον εζήνεν ο θεόν Πόντος, ο γιον τ' Αιθέρα και τη Γαίας. Σην θάλασσαν αυτέν εταξίδεψεν και ο Ιάσονας όντες εχπάστεν τ' Αργοναυτικόν την εκστρατείαν. Ο Αυτόλυκος (έτον απές σ' αυτοίν τ' Αργοναυτικού τ' εκστρατείας) ίδρυσεν τη Σινωπή. Σον 8ο π.Χ. αιώνα οι Έλλενες εποίκαν τα πρώτα ελλενικά πολιτείας σον Πόντον. Πολλά τ' ατεινέτερων εχπάσταν ασ' ανθρώπς τη Μίλητονος. Το 363 π.Χ. εποίκαν «Το βασίλειον τη Πόντονος». Ο πρώτον βασιλέας έτον ο Μιθριδάτες ο Κτίστες (302-266 π.Χ.). Ο τελευταίον βασιλέας έτον ο Μιθριδάτες ΣΤ' ο Τρανόν, ο Ευπάτωρ (132–63 π.Χ.). Αντιφέρκουτον κι επολέμησεν 30 χρόνε το Ρωμαϊκόν τη αυτοκρατορίαν και σο τέλος έχασεν τον πόλεμον. Σον 1ο π.Χ. αιώνα ο Πόντος εγέντον ρωμαϊκόν επαρχίαν Bithynia et Pontus με πρωτεύουσαν την Αμάσειαν και οι Έλλενοι τη Μαύρη τη Θάλασσας, όπως και όλ' οι Έλλενοι, γάλια γάλια ερχίνεσαν ν' ονομάζνε τον νιαυτόνατουν «Ρωμαίοι». Σο Βυζαντινόν τη περίοδο (1204-1461) οι Κομνηνοί εποίκαν βασίλειον την Αυτοκρατορία τη Τραπεζούντας σε τόπον σην Σινώπην και σην Γεωργίαν απές. Ση δύσαν τη τρανού τη πολέμονος σα 1918 τη χρονίαν, οι Έλλενες ορθόδοξοι τη Πόντονος εγράσεψαν ν' εφτάγνε ανεξάρτητον κράτος (αυτόνομον, ή συνομοσπονδίαν με τ' Αρμενάντ' εντάμαν). Άμα η Ελλάδαν έχασεν τ' ελλενοτουρκικόν πόλεμον (1919-1922) και με τη συνθήκη τη Λωζάνης (1922) οι Έλλενες χριστιανοί τη Πόντονος εξεριζώθαν ασην πατρίδανατουν κι εχατεύταν σην Ελλάδαν, κι εκεί έδωκανατουν τ' όνεμα «Πόντιοι». Σον τ' ατεινέτερων τον δρόμον, πολλοί επέθαναν και πολλοί εσκοτώθαν. Για τ' ατό οσήμερον λέγομε για τη «Γενοκτονία τη Ποντίων».

Η Σινώπη

Η Σινώπη (τουρκ. Sinop) εν οσήμερον τούρκικον πολιτείαν τη κι ευρίεται σην επαρχίαν τη Σινώπης, σον Πόντον. Σ' αβούτεν την πολιτείαν εγεννέθεν ο τρανόν ο φιλόσοφον ο Διογένες.Η Σινώπη ήταν πολιτείαν με άγνωστον η ίδρυσές τη. Πρώτοιν άποικοι έταν οι κάτοικοι τηΜιλέτου περί τον 8ο αι. π.Χ. Το όνοματη έρκεται από τη μεθολογική κόυζουμ του ποταμ Ασωπού, Σινώπη.Η Σινώπη έτον η πρώτη ελλενικήν αποικίαν σο Πόντον και η Τραπεζούς, η Κερασούς και τα Κοτύωρα έταν αποικίςε τη Σινώπης. Κατά τη Βεζαντινήν περίοδον κι είχε σπουδαίαν σεμασίαν και το 1462 κατελέφθην από τον Μωάμεθ και οι νομάτοι μεταφέρθεκαν στη Κωνσταντινούπολη για αύξεσην του εκέ πλεθυσμού.Η Σινώπη κατά το μεσαίωναν απετέλεσεν επισκοπήν παγόμενην ση Μετρόπολην Ελενοπόντουν, σους νιότερους χρόνους στη Μετρόπολην Αμάσειας. Κατς τη χρεστιανικήν παράδοσην, πρώτος που εκέρυξε το χρεστιανισμόν στη πόλειτιαν έτον ο Απόστολος Ανδρέας.Ο ελλενικός πλεθυσμός τη Σινώπης πριν το 1914 έταν 5.000 και ο τουρκικός 9.000. Οι ¨Ελλένες διατερούσαν αστικήν σχολήν, Παρθεναγωγείον και 3 εκκλησίες. Όμως υπέστεσαν πολλιές κακουχίες και οι επιζέσαντες μετανάστευσαν σην Ελλάδαν κατά τη διετίαν 1923-1924, κατάν την υποχρεωτεκήν ανταλλαγήν. Το κλίμαν τη Σινώπης είναι εύκρατο και αρκετάν δροσερόν. Η μέση ετέσια θερμοκρασίαν πιάν τους 14 βαθμούς.

Πηγή: Η Βικιπαίδεια σα Ποντιακά , τα Ρωμαίικα τη Πόντονος,Ανοιχτόν εγκυκλοπαίδεια ντο γράφκεται και τρανείν ας ατείντς πη θέλνε.

ΣΙΝΩΠΗ

Η Σινώπη

1.1. Γεωγραφική τοποθέτηση

Η Σινώπη ταυτίζεται με τη σύγχρονη πόλη Sinop, η οποία είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Sinop στα βόρεια παράλια της Τουρκίας. Η Σινώπη χτίστηκε στο ακρωτήριο που βρίσκεται δυτικά των εκβολών του ποταμού Άλυος και σχεδόν απέναντι από τη χερσόνησο της Κριμαίας. Η επιλογή αυτής της τοποθεσίας από τους αρχαίους Έλληνες αποίκους δεν ήταν τυχαία. Εκτός από το ιδιαίτερα ήπιο κλίμα της, σε σύγκριση με άλλες περιοχές του Ευξείνου Πόντου,1 η Σινώπη διέθετε τα καλύτερα φυσικά λιμάνια2 στις νότιες ακτές του Ευξείνου Πόντου και αποτελούσε ένα φυσικό και ασφαλές σημείο αναφοράς για τα πλοία που ταξίδευαν κατά μήκος αυτών των ακτών.
1.2. Ετυμολογία τοπωνυμίου

Σύμφωνα με τις πηγές, η Σινώπη πήρε το όνομά της από τη νύμφη Σινώπη*, την οποία ο Απόλλωνας απήγαγε και, στη συνέχεια, έκρυψε στην περιοχή. Η νύμφη ήταν κόρη του ποταμού Ασωπού της Βοιωτίας. Σύμφωνα με τον Εύμελο όμως, πατέρας της νύμφης Σινώπης ήταν ο ποταμός Ασωπός, που βρισκόταν μεταξύ της Σικυώνας και της Κορίνθου.3

1.3. Χρόνος ίδρυσης.

Η εξακρίβωση του χρόνου ίδρυσης της Σινώπης είναι ιδιαίτερα σημαντική, μια και είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ίδρυση πολλών άλλων αποικιών-πόλεων στα νότια παράλια του Ευξείνου Πόντου. Αν και οι πηγές μάς δίνουν αντιφατικές πληροφορίες, καθώς οι ανασκαφές συνεχίζονται στην περιοχή, τα αρχαιολογικά ευρήματα βοηθούν όλο και περισσότερο στην κατανόηση του χρόνου ίδρυσης και της ιστορίας της πόλης. Έως το 2004 τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδήλωναν ότι η ελληνική αποικία της Σινώπης ιδρύθηκε το β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ.4
1.4. Δημογραφικά – Εθνολογικά στοιχεία

Η Σινώπη ιδρύθηκε από Έλληνες, στην περιοχή όμως ζούσαν ήδη γηγενείς πληθυσμοί. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οιΚιμμέριοι είχαν ήδη ιδρύσει μια αποικία στη χερσόνησο όπου αργότερα χτίστηκε η πόλη.5 Αυτό υποστηρίζεται και από την έλλειψη ελληνικών αρχαιολογικών ευρημάτων στις ανασκαφές που έγιναν σε καταυλισμό έξω από τα ελληνιστικά τείχη της πόλης στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου.6 Καθώς η κυριότερη πηγή πλουτισμού για τους Σινωπείς ήταν η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της περιοχής και το εμπόριο, είναι αναμενόμενο ότι θα είχαν επαφές με τους γηγενείς πληθυσμούς. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, οι Παφλαγόνες είχαν μόνιμους αντιπροσώπους στη Σινώπη, οι οποίοι ενεργούσαν για λογαριασμό του αρχηγού τους, βοηθώντας την ομαλή διεξαγωγή του εμπορίου.7 Είναι επίσης αναμενόμενο ότι πολλοί γηγενείς κάτοικοι εξελληνίστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, είτε γιατί έρχονταν σε τακτική επαφή με τους Έλληνες είτε γιατί επέλεξαν να ζουν στη Σινώπη. Γενικά, ο πληθυσμός της Σινώπης αυξήθηκε αρκετά σύντομα, ώστε η πόλη να έχει τη δυνατότητα να ιδρύσει αποικίες στα νότια παράλια του Ευξείνου Πόντου.8

 2. Ιστορία

Σύμφωνα με ορισμένες αρχαίες πηγές, η πόλη ιδρύθηκε από το Θεσσαλό Αυτόλυκο, το σύντροφο του Ηρακλή κατά τη διάρκεια της Αργοναυτικής Εκστρατείας, τον οποίο οι κάτοικοι της Σινώπης τιμούσαν ως ήρωα.9 Αυτή η παράδοση υποστηρίζει ότι οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στην περιοχή πριν από την Ομηρική περίοδο.10 Σύμφωνα με άλλες πηγές, η πόλη ιδρύθηκε από τον Αβρόδοντα ή Άβρο,11 
ο οποίος πιθανόν να καταγόταν από τηΜίλητο.12 Εξάλλου, οι αρχαίες πηγές τείνουν να συμφωνούν ότι η Σινώπη ιδρύθηκε από τους Μιλήσιους.13 Μπορεί όμως ο Αβρόδοντας να καταγόταν από το Άργος και να είχε ζήσει στην Κόρινθο.14 
Αν και δεν έχουμε αρχαιολογικές αποδείξεις ή αξιόπιστες πηγές που να συνδέουν την Κόρινθο με την ίδρυση της Σινώπης, ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ο βασιλιάς της Κολχίδας Αιήτης είχε κορινθιακή καταγωγή,15 στοιχείο που φανερώνει τη σχέση μεταξύ της Κορίνθου και της περιοχής του Ευξείνου Πόντου.

Η Σινώπη, όπως και άλλες πόλεις στα νότια παράλια του Ευξείνου,16 εμφανίζεται με δύο ημερομηνίες ίδρυσης, στα μέσα του 8ου και στο β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ

Όμως, τα μέχρι σήμερα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι η πόλη ιδρύθηκε το β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ., πιθανόν το 632/631 π.Χ., όπως αναφέρει και ο Ευσέβιος. Συγκεκριμένα, δεν έχουν βρεθεί κτίσματα, αλλά μόνο κεραμικά σκεύη από εκείνη την εποχή. Θεωρείται πιθανόν ότι η αρχική αποικία είχε ιδρυθεί κοντά στην ακρόπολη της Σινώπης, η οποία δεν έχει ανασκαφεί πλήρως, καθώς στο μέρος αυτό λειτουργούσαν φυλακές υψίστης ασφαλείας έως το 1998. Αυτά τα λιγοστά ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι Σινωπείς, κατά το β΄ μισό του 7ου και κατά τον 6ο αι. π.Χ., ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο. Προς το παρόν τουλάχιστον, δεν υπάρχουν αποδείξεις για εκτενείς αγροτικές δραστηριότητες στην ενδοχώρα της Σινώπης εκείνη τη χρονική περίοδο.17

Κατά τον 5ο και τις αρχές του 4ου αι. π.Χ., η Σινώπη αναπτύχθηκε σημαντικά. Δυστυχώς, οι πηγές μάς δίνουν περιορισμένες πληροφορίες για αυτή την περίοδο. Γνωρίζουμε όμως ότι το 430 π.Χ. ο Περικλής και ο Λάμαχος ανέτρεψαν τον τύραννο της Σινώπης Τιμησίλαο.18 Μετά την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος, 600 Αθηναίοι πήγαν έποικοι στη Σινώπη, γεγονός που υποστηρίζεται και από τα αρχαιολογικά ευρήματα. Συγκεκριμένα, ανασκαφές έδειξαν ότι γύρω στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. η πόλη επεκτάθηκε σημαντικά με την κατασκευή νέων σπιτιών,19 ενώ πολλές επιτύμβιες στήλες του 5ου και 4ου αι. π.Χ. δηλώνουν την αθηναϊκή καταγωγή των νεκρών.20 Η άνθηση της πόλης γίνεται φανερή και από τις αποικιακές της δραστηριότητες στα ανατολικά παράλια του Πόντου. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα,21 η Σινώπη ίδρυσε την Τραπεζούντα, ταΚοτύωρα και την Κερασούντα. Αυτές οι πόλεις πλήρωναν ετήσιο φόρο στη Σινώπη με αντάλλαγμα την προστασία της από εξωτερικές απειλές.22 Παράλληλα, οι Σινωπείς επέκτειναν τις εμπορικές τους δραστηριότητες στις βόρειες ακτές του Ευξείνου Πόντου, όπου ανασκαφές έφεραν στο φως σημαντικό αριθμό σινωπικών αγγείων πρώιμης τεχνοτροπίας και άλλα κεραμικά αντικείμενα.23

Γύρω στο 360 π.Χ., η δύναμη της Σινώπης είχε εξασθενήσει. Ο σατράπης της Καππαδοκίας Δατάμης επιτέθηκε εναντίον της και θα την είχε καταλάβει, αλλά διατάχθηκε να σταματήσει την επίθεση από τον Πέρση βασιλιά Αρταξέρξη Β΄.24 Τελικά, ο Δατάμης μάλλον συνήψε συμμαχία με τους Σινωπείς, γεγονός που αποτυπώθηκε σε μια σειρά από νομίσματα εκείνης της περιόδου, τα οποία φέρουν την επιγραφή ΔΑΤΑΜ.25 Λίγες δεκαετίες αργότερα γνωρίζουμε ότι η Σινώπη είχε στείλει πρέσβεις στην Περσέπολη, προκειμένου να συναντήσουν τον Πέρση βασιλιά. Όμως, έμειναν έκπληκτοι όταν, αντί του Δαρείου Γ΄, βρέθηκαν μπροστά στο Μεγάλο Αλέξανδρο.26 Γενικά, οι περιορισμένες πηγές και τα αρχαιολο-γικά ευρήματα δε μας επιτρέπουν να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα για την ιστορία της Σινώπης κατά τον 4ο και 3ο αι. π.Χ.

Κατά το β΄ μισό του 3ου αι. π.Χ., η Σινώπη συνέχιζε να θεωρείται σημαντική πόλη λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Όποιος την είχε υπό την κυριαρχία του μπορούσε να ελέγχει το εμπόριο των νότιων ακτών 
του Ευξείνου Πόντου και να εκμεταλλεύεται τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές, για τις οποίες θα γίνει λόγος στη συνέχεια. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους ο Μιθριδάτης Β΄ επιχείρησε να την κατακτήσει το 220 π.Χ. Ίσως και να τα είχε καταφέρει, αλλά οι κάτοικοι της Ρόδου βοήθησαν τους Σινωπείς, προσφέροντάς τους σημαντική οικονομική ενίσχυση.27

Το 183 π.Χ. ο Φαρνάκης Α΄ κατέκτησε την πόλη.28 Οι κάτοικοι της Ρόδου προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν στους Ρωμαίους συμμάχους τους για αυτό το γεγονός, αλλά η Ρώμη δεν απάντησε στη διαμαρτυρία τους.
Η Σινώπη εντάχθηκε στο βασίλειο των Μιθριδατών, έγινε η πρωτεύουσά του και το μέρος όπου γεννήθηκε ο Μιθριδάτης ΣΤ΄.29 Ως πρωτεύουσα του Μιθριδατικού βασιλείου, κατά τη διάρκεια των Μιθριδατικών πολέ-
μων είχε ταχθεί υπέρ του Μιθριδάτη ΣΤ΄.

Στον Γ΄ Μιθριδατικό πόλεμο, το 70 π.Χ., ο Ρωμαίος στρατηγός Λούκουλλος πολιόρκησε την πόλη, την κατέλαβε και σκότωσε τη
 φρουρά που είχε τοποθετήσει εκεί ο Μιθριδάτης ΣΤ΄. Όμως, όχι μόνο
δεν τιμώρησε τους Σινωπείς, αλλά έδωσε στην πόλη την ελευθερία και την αυτονομία της.30 Αν και από εκείνη την περίοδο η Σινώπη εντάχθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, για ένα χρονικό διάστημα, οι Ρωμαίοι παραχώρησαν τη διοίκησή της στο Φαρνάκη Β΄. Ο Φαρνάκης πρέπει να απομακρύνθηκε λίγο πριν από το 47 π.Χ., καθώς τότε ο Ιούλιος Καίσαρας επανίδρυσε την πόλη ως ρωμαϊκή αποικία με την ονομασία Colonia Julia Felix Sinope.31

Ως πόλη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η σημασία της Σινώπης στην πολιτική και οικονομική ζωή των νότιων ακτών του Ευξείνου Πόντου αναζωπυρώθηκε. Αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι, μαζί με την Τραπεζούντα, ήταν η πιο πιθανή βάση του επονομαζόμενου ρωμαϊκού ποντικού στόλου (classis Pontica), από τα μισά του 1ου έως και τον 3ο αι. μ.Χ.32 Επίσης, όπως μαρτυρούν οι πηγές, είχε αρκετή οικονομική ευμάρεια, ώστε να μπορεί να χρηματοδοτήσει το χτίσιμο υδρευτικών καναλιών που θα έφερναν στην πόλη καθαρό νερό από απόσταση περίπου 25 χλμ.33 Χαρακτηριστικό πάντως είναι ότι, ως ρωμαϊκή αποικία (colonia), οι νομισματικές κοπές εκείνης της περιόδου έφεραν επιγραφές στα λατινικά.34

Aυτό το άρθρο προέρχεται από το blog Πατρίδα μας είναι ο Πόντος...: τρίδα μας είναι ο Πόντος...: Σινώπη (Αρχαιότητα)Πα http://pontos-patridamou.blogspot.com/2014/09/blog-post_7.html#ixzz3OFskdafj
ατρίδα νας είναι ο πόντος